Harmonik Ölçümü Nasıl Yapılır?
Harmonik ölçümü nasıl yapılır başlıklı yazımıza geçmeden önce Harmonik nedir? başlıklı yazımıza göz atmanızı tavsiye ederiz. İlgili yazımızda harmoniklerin akım ve gerilim dalga formundaki bozulmalar olduğundan ve bu bozulmaların çeşitli iç arızalara sebep olarak enerji verimliliğini olumsuz yönde etkilediğinden bahsetmiştik.
Bu yazımızda ise bir tesiste harmonik probleminin olduğu nasıl anlaşılır ve problemin kaynağı nasıl tespit edilir konularını ele alacağız. Ayrıca harmoniklerin ölçümünde ve analizinde hangi standart ve yönetmeliklerin dikkate alınması gerektiğinden bahsedeceğiz.
Harmonik probleminin olduğu nasıl anlaşılır?
Harmonik problemi kendini bir çok şekilde belli edebilmektedir. Eğer bir tesiste sık sık elektriksel iç arızalar meydana geliyorsa, sürücüler, elektronik kartlar, UPS’ler, kondansatörler arızalanıyorsa, sebepsiz yere şalter, sigorta, kaçak akım röleleri açma yapıyorsa, trafo, pano ve iletkenlerde normalin üzerinde bir ısınma söz konusuysa bu gibi durumlar tesisinizde harmonik bozulma oranlarının yüksek olabileceğinin göstergeleridir.
Harmonik ölçümünde dikkat edilmesi gerekenler:
Harmonik ölçümü ve analizi özel bir mühendislik konusu olup üniversitelerin elektrik mühendisliği bölümlerinde doktora seviyesinde ders olarak anlatılmaktadır. Dünya genelinde binlerce akademisyen harmonik alanında bilimsel çalışmalarını sürdürmektedir. Temel olarak harmonik ölçümünde dikkat edilmesi gerekenler aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
1 – Harmonikler sektörde güç kalitesi analizörü, enerji analizörü, şebeke analizörü gibi isimlerle anılan taşınabilir veya sabit tip elektronik cihazlar ile ölçülmektedir. Öncelikle bu cihazların bağlantısı yapılırken enerjinin kesilmesi, bu mümkün değilse enerji altında çalışmaya elverişli özel izole kıyafetler giyilerek bağlantı yapılması hayati öneme sahiptir. Hiç bir işin can güvenliğinden daha önemli olmadığı unutulmamalıdır.
2 – Harmonik ölçümünde temel amaç harmonik üreten kaynağı belirlemektir. Bu nedenle tesisin iç tesisat yapısına bağlı olarak yüksek harmonik potansiyeli olan makine ve bölümlerin ayrı ayrı ölçülmesi gerekmektedir.
3 – Reaktif güç kompanzasyon sistemleri harmonik analizinde önemli bir yer tutmaktadır. Bu sistemlerin bağlı olduğu baralarda kompanzasyon devrede iken ve devrede değil iken ayrı ayrı ölçüm alınması ve kompanzasyonun harmonik etkinliğine olan cevabı incelenmelidir.
4 – Gerilimdeki toplam harmonik bozulmanın bir kısmı tesis, bir kısmı ise şebekedeki diğer yüklerden kaynaklanır. Bu ayrımı yapabilmek için yükü tamamen devreden çıkarıp yüksüz halde şebeke gerilimi ölçülmelidir.
5 – Ölçüm yapılan cihazın Class A özellikte olması standart ve yönetmeliklerde önerilmektedir.
6 – Ölçümler sonucunda harmonik kaynağı net olarak belirlenir ve toplam harmonik bozulmayı en aşağı çekecek olan filtre tasarımları veya tesisat revizyonları projelendirilir.
Harmonik ölçüm ve analizinde hangi standart ve yönetmelikler dikkate alınmaktadır?
Harmonik ölçüm ve analizinde dikkate alınan uluslar arası standartların yanı sıra ulusal yönetmelik ve standartlarımız da mevcuttur.
IEEE 519-2014 | IEEE Recommended Practice and Requirements for Harmonic Control in Electric Power Systems |
EN 50160 | Voltage Characteristics of Electricity supplied by public distribution systems |
IEC 61000-4-30 | Testing and measurement techniques – Power quality measurement methods |
ENERGY NETWORKS ASSOCIATION ENA_EREC_G5_Issue_5_2020 | Harmonic voltage distortion and the connection of harmonic sources and/or resonant plant to transmission systems and distribution networks in the United Kingdom |
TSE TS EN 50160 | Genel Elektrik Şebekeleri Tarafından Sağlanan Elektriğin Gerilim Karakteristikleri |
EPDK | Elektrik Dağıtımı Ve Perakende Satışına İlişkin Hizmet Kalitesi Yönetmeliği |
EPDK | Elektrik Şebeke Yönetmeliği |
Harmonik standartları ve yönetmelikler baz alınarak bir tesisin harmonik limitleri nasıl hesaplanır konulu yazımıza erişmek için buraya tıklayınız.