GERİLİM ÇÖKMESİ NEDİR? (VOLTAGE DIP, VOLTAGE SAG)
Gerilim çökmesi olayı, konut bölgeleri dahil olmak üzere tüm elektrik şebekelerinde meydana gelebilen yaygın bir enerji kalitesi problemidir. Gerilim çökmesine bazı kaynaklarda gerilim çukuru da denmektedir. Tanım olarak gerilimin etkin değerinin en az 10 ms, en fazla 1 dk süresince, nominal değerinin %90’ının altına düşmesi olayıdır. %’5’in altındaki gerilim çökmeleri kesinti olarak sınıflandırılmaktadır. Şekil 1’de gerilim çökmesi olayına ilişkin grafik örneği, Tablo 1’de ise istatistiksel veri amaçlı gerilim çökmelerinin derinlik, süre ve gerçekleşme sayısı olarak sınıflandırıldığı örnek tablo verilmiştir.
GERİLİM ÇÖKMESİ NEDEN OLUR?
Gerilim çökmeleri genellikle kısa devre arızaları ve motorların yol alması gibi nedenlerle akımın yükselmesine dayanmaktadır. İletken kesitleri nominal yük akımına göre seçildiği için, akımın nominal değerinin çok fazla üzerine çıktığı durumlarda, hat üzerindeki gerilim düşümü artar. Bunun sonucunda hat sonu geriliminde çökme meydana gelmektedir.
GERİLİM ÇÖKMESİNİN ZARARLARI NELERDİR?
Gerilim çökmesinin derinliğine ve süresine bağlı olarak meydana gelen etkiler değişmektedir. Motorlarda devir ve torkun düşmesi, kontrol sistemlerinde hata oluşması, makine ve cihazların durması, faz koruma rölelerinin devreye girmesi ile enerji kesintileri, aydınlatma armatürlerinin parlaklığında anlık olarak azalma gerilim çökmesinin etkileri olarak sıralanabilir.
GERİLİM ÇÖKMESİ NASIL ÖNLENİR?
Gerilim çökmesi olayının neden kaynaklandığına bağlı olarak farklı çözüm yöntemleri uygulanabilir. Her bir çözüm maliyet, etkinlik, farklı sorunlara yol açmama gibi faktörler göz önünde bulundurularak uygulanmalıdır. Genel olarak gerilim çökmesi problemine karşı uygulanan çözüm yöntemleri, kesintisiz güç kaynağı (UPS) kullanımı, besleme hattı kesitlerinin arttırılması, motorlarda frekans konvertörü gibi yumuşak yol verme teknikleri kullanılması, hızlı tepki süresine sahip voltaj regülatörleri kullanılması olarak sıralanabilir.